Κανόνι του 18ου αιώνα

  Στη είσοδο του οικισμού του Αγίου Ευστρατίου, το ενδιαφέρον του επισκέπτη έλκει ένα  εμπροσθογεμές πυροβόλο (κανόνι) του 18ου αιώνα που περισυλλέχθηκε από τη θάλασσα κατά τις εργασίες αποκατάστασης του λιμανιού του οικισμού, μετά τον σεισμό του 1968. Κατασκευασμένο από χυτοσίδηρο, αποτελείται από τον κορμό της κάννης που είναι χωρισμένη σε τρία ανισομερή τμήματα, οριοθετημένα από πλατιούς δακτυλίους. Στο μπροστινό μέρος της διανοίγεται το στόμιο για το γέμισμα του όπλου, στο κέντρο της βρίσκεται ο άξονας περιστροφής και στο πίσω τμήμα της το πηγαίο με την οπή για το φυτίλι. 

    Επιγραφές στον άξονα περιστροφής του πληροφορούν για τη χρονολογία της κατασκευής του όπλου - το 1764- καθώς και το χυτήριο στο οποίο τήχθηκε-«VB». Πρόκειται για το περίφημο σουηδικό χυτήριο StafsjöBruk, την περίοδο που ήταν ιδιοκτήτης ο VonBerchner, το οποίο ειδικευόταν στην κατασκευή πολεμικού εξοπλισμού, όπως πυροβόλα. Η παραγωγή του χυτηρίου διήρκεσε έως το 1859, καλύπτοντας επαρκώς τις ανάγκες της διεθνούς αγοράς.

    Το αξιόλογο αυτό όπλο, πιθανότατα προέρχεται από ναυάγιο πολεμικού ή πειρατικού πλοίου που θα μπορούσε να είχε λάβει μέρος σε επιχειρήσεις ακόμη και στο πλαίσιο των Ορλωφικών (1770-1771) ή του Εθνικού Απελευθερωτικού Αγώνα του 1821, αφού σύμφωνα με τις πηγές, Αγιοστρατήτες ναυτικοί συμμετείχαν σε πληρώματα πολεμικών πλοίων από τα κοντινά νησιά.

   Δίπλα στο κανόνι, βρίσκεται ακόμη ένα τεκμήριο των πολεμικών γεγονότων που διαδραματίστηκαν στην περιοχή του ΒΑ Αιγαίου, μια οβίδα μεγάλου διαμετρήματος από γερμανικό πυροβόλο του Β΄  Παγκοσμίου Πολέμου.